DOĞADAN GELEN MUCİZE

PROPOLİSİ TANIYALIM

Türkiye'de 8,2 milyon arı kovanı ve 72 bin arıcı bulunmaktadır. "Zengin coğrafyamız sayesinde de arıcılık ve arı ürünleri üretimi konusunda yüksek potansiyele sahip bir ülkeyiz. Ülkemizde başta propolis olmak üzere, arı sütü, polen, arı ekmeği ve ham bal gibi arı ürünleri de üretilmektedir.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde yapılan bilimsel bir çalışmada, Anadolu propolisinin, diğer ülkelerde üretilen propolislere kıyasla 3 kat daha zengin antioksidan maddeler içerdiği ve daha zengin bir antioksidan profiline sahip olduğu belirlendi. Bu da Anadolu coğrafyasındaki endemik bitkilerden kaynaklanıyor. Anadolu propolisinin içeriğinde yüksek oranda; Kafeik Asit Fenetil Ester (KAFE), Kafeik Asit, Kuarsetin, Galangin, Klorojenik asit, Linolenik asit, Palmitik asit, Hidroksitirosol, Cis-p-Kummerik asit, P-kumarik asit, Krisin ve Pinosembrin fenolik ve flavonoid bileşenleri bulunur. Bu bileşenler sayesinde propolis antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal, antienflamatuvar ve antitümör özellikler gösterir.

PROPOLİS İÇİNDEKİ EN ETKİN MADDELER

Propolis, antibakteriyel özelliği sayesinde kovanın hijyenini sağlamak ve reçinemsi özelliğiyle de kovanın savunmasını güçlendirmek için de kullanılır. Çoğunlukla koyu kahverengi olan propolisin rengi, toplandığı bölgeye göre şeffaf, kırmızı, sarı ve yeşil renklerde olabilir. Zengin bir içerikten oluşan propolis, tarih boyunca insanlar tarafından ilaç olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise kullanımının sağlığa olumlu etki yarattığına dair bazı bilimsel çalışmalar bulunur. Sıklıkla kullanılan kavak tipi propolisin içeriğinde 150'ye yakın biyoaktif bileşen olmak üzere yaklaşık 300 farklı bileşiğe rastlanmıştır. Arı poleninden farklı olarak B1, B2, C, E vitamini barındıran propolis ayrıca çinko, bakır, demir, kalsiyum, magnezyum, sodyum ve potasyum gibi mineraller açısından da zengindir. İnsanlar tarafından kullanıldığında zararlı virüs ve bakterilerin yok edilmesine yardımcı olduğu bilinen propolis, yetişkinler ve çocuklar tarafından bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için kullanılabilen doğal bir üründür. Mantarlara karşı da etkili olduğu bilinen propolis, Tüm bunların yanında antioksidan ihtiyacının karşılanması için de kullanılabilir.

Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı antik Mısır’dan Asurlular’a kadar binlerce yıldır bal ve diğer arı ürünlerinin iyileştirici (apiterapi) özelliklerinin çeşitli amaçlarla kullanıldığını söylüyor.

PROPOLİSİN İNSAN VÜCUDUNA SAĞLADIĞI FAYDALAR

Propolisin son yıllarda bilimsel çalışmalara da konu olduğunu ve bilim dünyasının da ilgisini çektiğini belirten Kantarcı, “Propolisin bağışıklık sistemini güçlendirici, mikropları öldürücü, karaciğeri koruyucu, uçuk, soğuk algınlığı, romatizmal hastalıklar ve kanser gibi birçok hastalıkta tedaviyi destekleyici ve koruyucu etkileri olduğu kanıtlanmıştır. Kalp damar sistemi, astım, bronşit ve göz sağlığı üzerine koruyucu etkileri vardır

Kanser kontrolsüz atipik hücre çoğalması hastalığıdır. Propolis antiiflamatuvar, antioksidan etkileri ile bu atipik hücre çoğalmasını önler. içeriğindeki polifenol denen maddeleri antitümör etkisi vardır hem hücrelerin atipik hale gelmesini sağlar, hem de kanser hücrelerininin çoğalmak için birbirlerine sinyal iletmesini sağlayan yolları engeller.

Propolis, faydaları bakımından oldukça zengin bir üründür. Antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antienflamatuar içeriğinin yanı sıra pek çok farklı rahatsızlık için de önleyici ve tedavi edici özelliği bulunduğu bilinir. Propoliste yer alan etanol ekstraktı (faydalı bileşenlerin ayrıştırılarak tüketime hazır hâle getirilmesi işlemi) bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. Etanol ekstraktı, aynı zamanda iltihap önleyici, antibakteriyel, antiviral, antifungal, antioksidan ve lokal anestezik gibi özelliklere sahiptir. Propolis içeriğinde yer alan kafeik asit fenil ester ve clerodane diterpenoidin de kanserli hücrelerin gelişimini engellediği ve sağlıklı hücrelerin, kanserli hücreye dönüşme ihtimalini azalttığı düşünülmektedir. Meme, cilt, gırtlak, karaciğer, kolon, mesane, ve yumurtalık kanseri tedavisinde rol oynadığı öne sürülür. Bu içeriğin karaciğeri zararlı maddelere karşı koruduğu da yapılan sınırlı çalışmalarda görülmüştür. Propolis içeriğindeki diğer etken maddelerin adenovirüs ve influenza gibi virüslere karşı etkili olduğu, yara iyileşmesinde rol oynadığı da aynı sınırlı çalışmalarda saptanmıştır. Propolisin içeriğinde yer alan bioflavonoidler ise virüslere karşı etkin koruma sağlar. Bazı araştırmalar, propolisin soğuk algınlığı ve grip gibi rahatsızlıkların iyileşmesine yardımcı olduğunu gösterir. Diş macununa eklenerek kullanılan propolisin, ağızda bakteri oluşumunu azalttığı, diş etlerinde var olan bazı rahatsızlıkları iyileştirmeye yardımcı olduğu düşünülür. Propolisin cilde faydaları, çoğunlukla yara ve yanıkların iyileştirilmesi ile sınırlıdır. Hücre büyümesini hızlandırdığı için cilt yanıklarının daha hızlı iyileşmesinde etkili olan propolisin, ülseratif kolit, ülser, mide ve bağırsak kanserlerinin yanı sıra diğer gastrointestinal sistem rahatsızlıklarına karşı koruma sağladığı ve bu hastalıkların tedavisine de yardımcı olduğu yönünde sınırlı çalışmalar bulunur. Aynı çalışmada propolisin, helicobacter pylori gibi sağlık üzerinde olumsuz etkisi bulunan patojenleri etkili bir şekilde yok ettiği de gösterilir. Sıklıkla sorulan "Propolis faydaları nelerdir?" sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

PROPOLİS NASIL KULLANILMALIDIR?

Arıların, ağaç ve bitkilerden topladığı maddeleri, kendi salgılarıyla biyokimyasal etkileşime sokmaları sonucu oluşturduğu propolisin, insan sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinir. Özellikle bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, ağız ve boğazda var olan rahatsızlıkların giderilmesinde etkili olduğu düşünülen propolis, suda çözünür damla, tablet, kapsül, krem, sprey, şurup ve toz formlarında bulunur. Formlarının çeşitliliği nedeniyle genel olarak propolis kullanımının oral ya da cilt üzerine sürülerek yapıldığı söylenebilir.

Damla propolis, ağız yaraları ve boğaz enfeksiyonları için sıvı ve katı gıdalara damlatılarak tüketilebileceği gibi gargara yapılarak da kullanılabilir. Tablet ve kapsül propolis, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve uyku problemlerinin giderilmesi amacıyla su ile birlikte yutularak; krem propolis, küçük yanık ve yaraların tedavisi için cilt üzerine sürülerek kullanılır. Sprey formda olan propolis boğaz enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olarak boğaza sıkılarak, şurup ise öksürük ve ağız yaraları için uygulanır. Toz formunda olan propolisin ise bal ile birlikte tüketildiğinde daha etkili olduğu bilinir. İçeceklere ve yoğurda eklenerek tüketilebilir. Hastalıkların tedavisi için propolis kullanılmadan önce mutlaka hekime danışılmalı ve hekimin belirlediği doz ve sürede kullanılmalıdır.