PELİN OTU (Artemisia absinthium)
Mahalli adı: Acı pelin, yavşan.
Kökeni ve Yayılışı
Akdeniz kökenli olup kuzey bölgesi hariç tüm Avrupa'ya yayılmıştır. Asya stepleri, Amerika'nın batısı, Güney Amerika'nın kuzey bölgesinde geniş alanlarda yetişmektedir. Orta ve Güney Rusya'dan Sibirya'ya kadar olan alanlarda ve Yakın Doğu'da bulunur. Ülkemizde 20 kadar Artemisia türü vardır. Özellikle Avrupa, Bulgaristan, Yugoslavya, Macaristan, Polonya, İtalya ve Rusya'da kültürü yapılmaktadır
Bitkisel Özellikleri
Artemisia türleri, çok yıllık, otsu, dallanan, yarı çalımsı bir kültür bitkisidir. Kök, derinlere iner. 40-120 cm boylanır, sap dik gelişir, üzeri pamuksu tüylerle kaplıdır. Tüy renkleri türlere göre değişir. Yaprak, kısa saplı, parçalı şekilli, ucu sivri, üst yüzü çıplak koyu yeşil, alt kısmı beyaz tüylüdür. Her dal, bir çiçek salkımı ile son bulur. Çiçek rengi, türe göre sarı, beyaz renklidir. Temmuz-Ağustos ayında çiçek açar. Çiçekleri hermafrodit ve allogam'dır. Meyve, gri kahve renkli olup dalgalıdır.
İçerikleri
Çiçeklenme zamanında sap ve çiçek sapları kısımlarda eterik yağ, uçucu yağ, absitin gibi acı maddeler, flavonoitler, askorbin asidi, karotin, A vitaminleri, şekerler, sakızlı maddeler ve köklerinde %8-10 oranında inülin vardır. Bu zengin bileşim, çok yönlü etkiye sahiptir.
Faydalanma Yönleri
Pelinin kök, sap, çiçek ve çiçek saplarından faydalanılır. Çiçekli sapı, çiçek açma devresinde toplanır ve gölgede kurutulur. Genel olarak pelin otunun sulu demlenmesi; midenin hazım işini kolaylaştırır ve iştah açar. midenin asit salgısını normalleştirir, çok yemeden kaynaklanan şişliği alır, iştah ve hazmı düzenler. Uçucu yağı çok güçlü bir bakterisit olup bakteriostatik özelliğe sahiptir. Merkezi sinir sistemine sakinleştirici olarak etki eder. Uçucu yağından: bronşiyal astımda, röntgen ışıklarının sebep olduğu vücut yanıklarında. yaraların iyileştirilmesinde ve iltihabın kurutulmasında istifade edilir. Hazırlanan merhem. egzamalarda ve romatizmalarda iltihabı kurutmada ve ağrı kesici olarak kullanılır. Pelin otu mide ve pankreas bezlerinin fonksiyonlarını artırır. Toprak üstü aksamından hazırlanan suyu; hayvanlardaki insektisitlere, kan emici böceklerin sokmasına, şaprak kemiren tırtıl. elma kurdu ve yeşil güvelere karşı kullanılır. Pelin sapları. elbiseleri güveden korur. Kumaşları sarı renge boyamada kullanılır. Ateş düşürücü, idrar söktürücü, kuvvet verici etkiye sahiptir, Şurup yapılarak sarılığa karşı ve mide kuvvetlendirici olarak kullanılır, Öz suyuda sarılığa karşı içilir. Çayı cinsel gücü ve kan şekerini düşürür.
Yara iyileştirici ve kaşıntıları alıcı. iştah açıcı. hazmettirici, adet söktürücü, gaz çıkartıcı, kurt düşürücü olarak kullanılır. Uçucu yağı hoş olduğundan parfümeri, içecek ve sabun sanayisinde, köklerindeki boyar madde ipek, yün ve deri boyanmasında değerlendirilir.
İhtiva ettiği eterik yağın hafif koku verici, sakinleştirici, iştah açıcı, uykusuzluk giderici olarak kullanılır.
Bileşimindeki ksantonin dolayısıyla solucan düşürücü olarak yaygın kullanılır.
Kokusu keskin ve acıdır. Diş hekimliğinde ve mideyi teskin etmede kullanılır.
Pelin aynı zamanda yaygın bir şekilde baharat olarak da kullanılır. Hazırlanan çaydan yemeklerden 30 dakika sonra birer bardak günde iki defa içilir.
Pelin otu içerdiği bileşenler sayesinde halk arasında tümörü küçülten mucize bitki olarak bilinmektedir.
